اصل انضباط در هر كاري سبب ايجاد نظم در فعاليت هاي فردي و اجتماعي است و آن يك قاعده كلي حاكم برزندگي و طبيعت است و مطالعه براي رسيدن به دانايي و توانايي بخشي از روند زندگي بوده و تابع اصل نظم است.

دانش آموزان را بايد به مطالعه علاقمند كرد چه كتب درسي را در دست بگيرند و چه كتاب هاي ديگر را. در اين نوشتار تلاش شده است كه راهكارهايي براي مطالعه صحيح آينده سازان ارائه شود. بي شك عمل به اصول مطالعه مي تواند بهره وري بيشتري را براي دانش آموزان داشته باشد.
اصول مطالعه
1- استمرار در مطالعه: مطالعه به طور مستمر بدون وقفه در ساعات برنامه ريزي انجام گيرد.
2- انضباط در مطالعه: اصل انضباط در هر كاري سبب ايجاد نظم در فعاليت هاي فردي و اجتماعي است و آن يك قاعده كلي حاكم برزندگي و طبيعت است و مطالعه براي رسيدن به دانايي و توانايي بخشي از روند زندگي بوده و تابع اصل نظم است.
3- تنوع در موضوع: ثبات موضوع مطالعه براي مدت زيادي سبب كاهش فعاليت مغزي است. براي ايجاد تنوع چندين موضوع را بايد مورد مطالعه قرار داد. اين بدان معني نيست كه در يك ساعت برنامه ريزي چندين نوع كتاب خوانده شود.
4- تنظيم برنامه مطالعه: در تنظيم برنامه بايد به اهداف و احساس نياز مطالعه كننده توجه كرد.
5- برنامه بايد انعطاف داشته باشد (مطالعه كننده احساس اجبار نكند).
6- براي مطالعه هر درس وقت كافي منظور شود.
7- در طول برنامه به منظور ايجاد فرصت طبقه بندي، سازماندهي مطالب قبلي و آمادگي ذهني براي مطالب بعدي بايد زمان معيني استراحت در نظر گرفت.
8- مطالعه هر درس، نزديك به ساعت آموزشي همان درس باشد.
زمان ها و موقعيت هاي نامناسب براي مطالعه
مسائلي كه در مطالعه بايد از آن اجتناب كرد به شرح زير است:
الف- از ايجاد فاصله زياد بين مطالعه خودداري شود.
– مطالعه به دليل خستگي اندام هاي حسي در آخر شب صورت نگيرد.
– مقدار زمان مطالعه 1.5 تا 2 ساعت بوده و سپس با استراحت كوتاه مطالعه دوم صورت گيرد.
– مطالعه نبايد در زمان خستگي حاكم بر بدن باشد.
– در طول سال مطالعه روزانه مفيد بوده و در شب امتحان ايجاد اضطراب مي كند و اضطراب سبب كاهش قدرت حافظه است.
– در صورت محدود بودن زمان نبايد با سرعت بيشتري مطالعه نمود.
– زمان مطالعه بايد دور از تشويش و نگراني باشد.
عوامل مؤثر در يادگيري
1- احساس نياز و علاقه و اشتياق.
2- داشتن دانش و اطلاعات قبلي از دروس پيش نياز و درك آن.
3- فهميدن اهداف درس و نقش و تأثير آن در زندگي روزمره.
4- تمرين، تكرار و ممارست و تعميم دادن مفاهيم به مصداق ها.
5- داشتن يك چهارچوب كلي و تقسيم آن به مواد آموزشي.
6- رعايت زمان و مكان يادگيري كه عاري از هرگونه عوامل مخل باشد.
7- صحيح خواني، درك مفهوم و تجزيه و تحليل مفاهيم.
همان طور كه مي دانيد توانايي خواندن يكي از اساسي ترين مهارت ها براي كسب موفقيت تحصيلي است. بنابراين چگونه مي توانيم انگيزه وعلاقه لازم براي مطالعه را در فراگيران ايجاد كنيم؟ بايد گفت، بهترين راه ايجاد علاقه به ادبيات، درك اهميت و تأثير مطالعه در زندگي روزمره است. معلمان به اين امر آگاهند و به همين دليل در كلاس هاي درس با اهداف برنامه ريزي شده قبلي، وقت زيادي را صرف ايجاد علاقه و عشق به مطالعه در دانش آموزان مي كنند اما ايجاد انگيزه و تقويت عشق به مطالعه دائمي، تنها وظيفه معلمان نيست بلكه والدين نيز در اين امر نقش مهمي برعهده دارند.
توصيه هايي براي تقويت مطالعه:
1- قبل از هر چيز، مطالعه را بين اعضاي خانواده به صورت يك عادت هميشگي درآوريد و از دوران كودكي و در طول دوران تحصيلي سعي كنيد به صورت مستمر و بدون وقفه ادامه داشته باشد.
2- با استفاده از امكانات موجود در كتابخانه هاي شهر و با راهنمايي هاي كتابدار، كتاب هاي مناسب گروه سني و مقطع تحصيلي دانش آموزان را انتخاب كنيد.
3- بهترين و پربارترين اوقات براي شما و فرزندتان زماني است كه مطالعه مي كنيد.
4- رفتن به كتابخانه را بخشي از برنامه هفتگي خود قرار داده و اجازه دهيد فرزندتان در كتابخانه با داشتن فرصت كافي به سراغ قفسه هاي كتاب رفته، با نگاه كردن به آن ها كتاب مورد علاقه اش را انتخاب كند.
5- بسياري از فيلم هاي سينمايي و برنامه هاي تلويزيوني براساس كتاب هاي منتشر شده، ساخته مي شوند. اگر فرزندتان به فيلم يا برنامه خاصي علاقه مند است او را به خواندن فيلمنانه يا قصه مربوط به آن فيلم تشويق كنيد.
6- در دنياي امروز كه عصر اطلاعات است ما با انبوه اطلاعات در قالب كتاب، مجله، روزنامه و… مواجهيم كه اين منابع وسايل ترغيب نوجوانان و جوانان به مطالعه مي باشد.
7- و بالاخره اين كه ميزان اهميت و ضرورت مطالعه در زندگي انسان ها را يادآوري كنيد.

فاطمه پوراسمعيل